Proje Tarihi: 2009 - 2010
Destekleyen/Fonlayan Kurum: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı - Küresel Çevre Fonu (UNDP-SGP)
Proje Ortakları: Küçük Boğatepe ve Kuyucuk Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri
Sektör: Organik Tarım, Biyoçeşitlilik, Yerel Tohum Koruma, Kırsal Kalkınma, Kooperatifçilik
İlk projenin başarısı üzerine geliştirilen bu ikinci evrede amacımız, çoğaltılan yerel tohumların kalitesini artırmak, organik tarımı yaygınlaştırmak ve bu ürünler için sürdürülebilir bir pazar oluşturmaktı. Projenin uygulama alanını Çıldır, Kuyucuk ve Aygır Gölleri ile Allahu Ekber Dağları çevresindeki 10 pilot köyü kapsayacak şekilde genişletip ilk projenin ardından ortaya çıkan "zibilli" (karışık) tohumların temizlenmesi, genç çiftçilere unutulan "köy bilgeliğinin" yeniden aktarılması ve yerel ürünlerin pazara erişiminin sağlanması gibi ihtiyaçları, bu ikinci evrenin merkezine aldık. Proje sonunda organik tarım uygulamaları, önceki 5 köyden 58 köye, yerel tohum ekimi ise 150 köye yayıldı. Yaklaşık 3000 hektarlık alanda organik tarım yapılmaya başlandı. Çiftçilere yönelik uygulamalı eğitimlerle 20 "Önder Çiftçi" yetiştirildi. ÇEVDER’in girişimleriyle Kars Tarım İl Müdürlüğü'ndeki atıl toprak laboratuvarı yeniden faaliyete geçti. Boğatepe'de bir paketleme atölyesi kuruldu. Yasal prosedürler nedeniyle tam kapasiteyle faaliyete geçemese de proje kapsamında tonlarca kavılca, bulgur ve un gibi ürün işlenerek yerel pazarlarda ve İstanbul'daki restoranlarda yerini aldı. Yerel ürünlere artan talep üzerine, Kars Tarım İl Müdürlüğü, kavılca buğdayının bölge tohumu olarak tescil edilmesi için çalışmalara başladı. Ayrıca, köy bilgeliğini kayıt altına almak için sözlü tarih çalışmaları yapıldı. Projenin en büyük başarılarından biri, yerel katılımı paydaşlıktan sahiplenme düzeyine taşıması oldu. İncesu köyünde bir çiftçinin gönüllülükle kurduğu ve 180 ailenin faydalandığı "tohum ambarı" gibi organik yapılar ortaya çıktı. Bu evre, Kars yöresindeki yerel tohum hareketini bir avuç köyün çabasından, bölgeyi dönüştüren sürdürülebilir bir kırsal kalkınma modeline taşıdı.
Bu proje ile teşvik edilen ortak makine kullanımı hem maliyetleri düşürdü hem de sürdürülebilir tarımın çiftçiler için somut bir deneyime dönüşmesini sağladı.Mobil tohum temizleme ve ayıklama makinelerini kullanarak çiftçiler, saf ve verimli ata tohumlarını yeniden tarlalarına ekebildi. Bu sayede kimyasal girdilere gerek kalmadan yüksek verim elde edilebileceği kanıtlandı.






